Μουσεία

Ο Αγρός φιλοξενεί ένα από τα σπουδαιότερα Μουσεία του νησιού. Το Μουσείο Φραγκουλίδη άρχισε την λειτουργία του το 2004 και στεγάζεται σε χώρο πλησίον της εκκλησίας της Παναγίας. Ο Αγρός με την ίδρυση του συγκεκριμένου Μουσείου τιμά τον Σόλων/Σολωμό Φραγκουλίδη ένα «από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της πρώτης γενιάς των Κυπρίων καλλιτεχνών» και ταυτόχρονα έναν από τους «πρωτοπόρους ζωγράφους και αγιογράφους της Κύπρου».

Αμοιβαία αγάπη συνδέει τον Φραγκουλίδη με τον Αγρό. Ο Φραγκουλίδης, κατά τη διάρκεια της διαμονής του στο χωριό από το 1932 μέχρι το 1934 ανέπτυξε σχέση αγάπης και φιλίας με τους χωριανούς. Ο ζωγράφος αποτυπώνει τα θετικά συναισθήματα του για τον Αγρό παραθέτοντας στην αυτοβιογραφία του τα εξής: «Όσον αφορά τη ζωγραφική, αυτή η διετία που δαπάνησα μένοντας στον Αγρό ήταν από τις ευτυχέστερες της ζωής μου. Αισθανόμουν να είμαι αγαπητός …». Ο Αγρός ανταπέδωσε την αγάπη του στον περίφημο καλλιτέχνη ιδρύοντας ομώνυμο Μουσείο.

Το έργο του στο χωριό είναι «μοναδικής καλλιτεχνικής και θρησκευτικής αξίας». Συγκεκριμένα, ανέλαβε την αγιογράφηση των φορητών εικόνων της εκκλησίας της Παναγίας.

Την ιδέα για την ίδρυση του Μουσείου συνέλαβε ο Σόλων Παπαχριστοδούλου, ο οποίος αποτελεί πνευματικό παιδί του εξαίρετου ζωγράφου καθώς και μοναδικό του κληρονόμο. Ο νεαρός κληροδότησε «την εναπομείνασα περιουσία του από μελέτες, προσχέδια, σχέδια ημιτελή ή ολοκληρωμένα, υλικά και σύνεργα τέχνης και το πλούσιο αρχείο του». Ο Φραγκουλίδης διασώζει στην αυτοβιογραφία του τον τρόπο που άνθισε η σχέση του με τον Σόλωνα Παπαχριστοδούλου γράφοντας πως «ένας νέος μου πρότεινε να τον στεφανώσω, να γίνω κουμπάρος του. Έτσι και έγινε. Βάφτισα το πρώτο του παιδί και του 'δωσα το όνομα Σόλων».

Ο Σόλωνας, λοιπόν, σε συνεργασία με τον Σύλλογο Αγροτών και Φίλων Αγρού- ΣΑΦΑ, τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου αλλά και ολόκληρης της κοινότητας οργάνωσαν το Μουσείο. Το χώρο όπου θα στεγαζόταν το Μουσείο παραχώρησε η εκκλησία της Παναγίας της Ελεούσας. Πρέπει να σημειωθεί πως τα χρήματα που δαπανήθηκαν για αποπεράτωση του Μουσείου προήλθαν από δανεισμό αλλά κυρίως από εισφορές.

Για την οργάνωση και εξωραϊσμό του Μουσείου συνέβαλαν οι αρχιτέκτονες, Χρύσανθος Πισσαρίδης και Έλενα Καλλίρη, ο Μουσειολόγος, Μανώλης Καμάσσα, συντηρητής έργων τέχνης, Γλαύκος Ευσταθίου, ο εργολάβος οικοδομών, Ανδρέας Α. Τσολάκης, ο πολιτικός μηχανικός Ανδρέας Ν. Τσολάκης, καθώς και από την Γκαλερύ «Κυκλάδες» ο Μάριος και Λεωνίδας Τηλεμάχου.

Χωρίς αμφιβολία, το Μουσείο αποτελεί ένα θησαυροφυλάκιο πολιτισμού, εφόσον εκθέτει έργα ενός σπουδαίου καλλιτέχνη. Επιπρόσθετα, το Μουσείο καταφέρνει να αναδείξει και να παρουσιάσει στον κάθε επισκέπτη το έργο ενός μεγάλου Κύπριου καλλιτέχνη. Αξίζει κανείς να γνωρίσει ένα μέρος από το έργο του Φραγκουλίδη ή να αρχίσει την έρευνα του γι' αυτό επισκεπτόμενος το Μουσείο στον Αγρό.

Ο Ελιόμυλος της Εκκλησίας του Ιωάννη του Προδρόμου Αγρού:

Παραδοσιακός Μύλος

Το 1930 μεταφέρθηκε από το υπόγειο του Παρθεναγωγείου Αγρού, ο Ελιόμυλος της ενορίας της Πέρα Γειτονιάς, στο παραδοσιακό οίκημα που στεγάζεται σήμερα, δίπλα από την εκκλησία του Ιωάννη του Προδρόμου. Το χειροκίνητο αυτό σύστημα με το οποίο οι ελαιοπαραγωγοί έπαιρναν το λάδι τους βρίσκεται σε καλή κατάσταση. Υπάρχει το πιεστήριο, το αλεστήρι, τα ζεμπήλια και μαζί με άλλα εργαλεία και αντικείμενα αποτελούν ένα μικρό Μουσείο Λαϊκής Τέχνης. Το οίκημα είναι κτισμένο με πέτρα, ξύλο, και η στέγη του είναι κεραμιδένια. Το όλο έργο έγινε με την καθοδήγηση του Τμήματος Αρχαιοτήτων.

 

Παραδοσιακό Πιεστήριο

Παρόμοιος ελιόμυλος για τους ενορίτες της Παναγίας Αγρού, βρισκόταν μέχρι το 1949, δίπλα από τη βρύση του Κάουρα. Διαλύθηκε για τη δημιουργία της ηλεκτρογεννήτριας του Βρασίδα Ειρήναρχου και μεταφέρθηκε μεταξύ της εκκλησίας της Παναγίας και του Δημοτικού Σχολείου, όπου υπάρχουν ακόμη οι μυλόπετρες.

Πηγή: Ιωάννης Χατζηπετρής, εκπαιδευτικός- ερευνητής

Βυζαντινό Εκκλησάκι- Μουσείο της Μονής του Μέγα Αγρού:

Το 1894 έγινε η καταστροφή της ιστορικής Μονής του Μέγα Αγρού, που κατά την παράδοση κτίστηκε από μοναχούς, που ήλθαν από την Κύζικο της Μ. Ασίας κατά την περίοδο της εικονομαχίας. Στη θέση της κτίστηκε η σημερινή εκκλησία της Παναγίας Ελεούσας Αγρού.

Βάσει των περιγραφών της Μονής, ξανακτίστηκε εκκλησάκι- Μουσείο στο οποίο μπήκαν το εικονοστάσι, οι Δεσποτικές Εικόνες του 12ου αιώνα, παλιά βιβλία και όσα άλλα αντικείμενα σώθηκαν από διαλυθείσα Μονή. Στην αυλή της εκκλησίας το Τμήμα Αρχαιοτήτων βρήκε, όχι μόνο αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, αλλά και λίγα δείγματα από τις τοιχογραφίες της Μονής, γιατί ήταν ολόγραφη, καθώς και πολλά αγκιστρωτά κεραμίδια, που χρησιμοποιούνται για στέγαση των ξυλόστεγων ναών του Τροόδους.

Πηγή: Η ΜΟΝΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑ ΑΓΡΟΥ- ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ, του Ιωάννη Π. Χατζηπετρή, Λευκωσία 2002